Dự án công viên nghĩa trang Khoang Diệu - một dự án khá mới - vừa được công bố trước báo chí. Công viên nghĩa trang này nằm trên khu đất ráp ranh giữa 3 xã Yên Quang, Yên Bình, Yên Trung (huyện Lương Sơn, tỉnh Hòa Bình), cách Hà Nội chừng 50 km. Mặc dù chưa chính thức khởi công, nhưng đây là một hướng giải quyết khá khả thi cho vấn đề hạ tầng đô thị vốn đang hết sức "nóng" hiện nay.

Từ thực tế ... nóng

Có một thực tế được nhiều nhà nghiên cứu quan tâm là trong quá trình phát triển đô thị, việc lựa chọn vị trí để đặt các nghĩa trang là vấn đề hết sức nhạy cảm và có tác động lớn đến đời sống tinh thần của người dân. Theo quy chuẩn Việt Nam, khoảng cách từ nghĩa trang đến khu dân cư gần nhất tối thiểu là 1,5 km thì sự ảnh hưởng về môi trường sẽ ít nhất. Thế nhưng, thực tế phát triển đô thị cũng cho thấy, việc nhìn trước ảnh hưởng của quá trình đô thị hóa đến các khu vực nhạy cảm này là hết sức quan trọng. Ðiển hình như nghĩa trang Văn Ðiển. Ban đầu đây là nghĩa trang có khoảng cách khá xa so với trung tâm Hà Nội. Tuy nhiên, hiện nay khu vực ở đây được coi là ô nhiễm nhất của thủ đô. Ðô thị phát triển đang tiến rất gần và nguy cơ gây ô nhiễm là điều khó tránh khỏi. Nghĩa trang này dần dần có nguy cơ lọt thỏm trong lòng đô thị và ảnh hưởng của nó tới môi trường sống đang hiện hữu.

Theo đánh giá của các nhà chuyên môn, một trong những điểm mấu chốt là công tác quản lý quy hoạch đã không được làm tốt. Từ thực tế của nghĩa trang Văn Ðiển cho thấy, khu vực vùng đệm, khoảng cách an toàn 1,5 km đã không được bảo vệ. Lẽ ra, toàn bộ khu vực này phải được giữ như một khoảng cách an toàn cho các khu vực dân cư xung quanh bằng việc trồng cây xanh và nhất thiết phải giữ bằng được khoảng cách này. Thậm chí, các nhà máy, cơ quan, nhà dân không được xây dựng ở đây.
Dự án công viên nghĩa trang Khoang Diệu được quy hoạch cho khoảng 4 triệu mộ phần, không phân biệt giàu nghèo. Ðặc biệt, nghĩa trang còn dành 300.000 ngôi mộ cho các liệt sĩ. Tổng mức đầu tư khoảng 1.500 tỉ đồng, chia làm hai giai đoạn (đợt I từ 2004 - 2009 là 750 tỉ đồng, trong đó ngân sách nhà nước hỗ trợ 30%; đợt II từ 2010-2015 là 750 tỉ đồng). Ðây là công trình kỷ niệm 1000 năm Thăng Long và có ý nghĩa cho nhiều năm sau, được hàng triệu người quan tâm. Thời gian khai thác đến 200 năm.
Nhưng đến thời điểm hiện nay, toàn bộ những yêu cầu tối thiểu đặt ra cho sự an toàn về môi trường của khu vực này đã bị xâm hại, phá vỡ. Và dĩ nhiên câu chuyện ô nhiễm vẫn sẽ còn kéo dài.

... đến ý tưởng cho một công viên vĩnh hằng

Thực ra việc xây dựng công viên nghĩa trang đối với nhiều nước trên thế giới là không mới. Tuy nhiên ở VN, với những đặc điểm riêng về phong tục tập quán thì việc xây dựng mô hình này cần được cân nhắc thấu đáo. Các nhà chuyên môn cũng đã có những nghiên cứu khá sâu và chi tiết địa điểm để xây dựng cũng như các yếu tố tác động khác. Trên cơ sở đó, công viên nghĩa trang Khoang Diệu khai thác triệt để và tôn trọng cảnh quan thiên nhiên, tuân thủ nghiêm ngặt khoa học phong thủy. Khoang Diệu - cánh đồng sống động và rực sáng - là tên cổ của vùng đất được lựa chọn xây dựng. Ở đây có các dãy núi với chiều cao khoảng 200m bao bọc, có 9 con suối đổ về từ núi mẹ Viên Nam. Người xưa nói "về nơi chín suối" nghĩa là về cõi vĩnh hằng. Theo như lời ông Nguyễn Trường Tiến - Phó tổng giám đốc Tổng công ty Xây dựng Hà Nội, Trưởng ban chỉ đạo dự án thì: Khoang Diệu thực sự là nơi được trời đất sắp đặt để xây dựng công viên nghĩa trang. Nếu nhìn xa hơn, kẻ một đường thẳng nối khu di tích K9, Ðá Chông với đỉnh Tản Viên (núi cha), đỉnh Viên Nam (núi mẹ) sẽ trùng với trục chính và hướng chính của dự án công viên nghĩa trang Khoang Diệu. Theo phân tích của các nhà phong thủy, Khoang Diệu có 66 con rồng là các dãy núi chầu về Lương Sơn và Hương Tích, nơi đây đã có các đỉnh núi Thần Tiên. Phải chăng người dân khi về với vĩnh hằng sẽ có cơ hội gặp lại được Cha Rồng - Mẹ Tiên. Theo đánh giá của các nhà chuyên môn, báo cáo nghiên cứu khả thi của dự án công viên nghĩa trang Khoang Diệu đã hội tụ được khá đầy đủ những điều kiện để thực hiện, phù hợp với ý nguyện của người dân và văn hóa dân tộc.

Và phương án thực hiện

Theo ông Nguyễn Trường Tiến: "Ðể triển khai thực hiện có hiệu quả dự án, chúng tôi sẽ ưu tiên cho chương trình di dân tái định cư, bảo đảm tiến độ, thời gian đưa dự án vào hoạt động". Theo dự án khả thi, khi thực hiện sẽ phải di dời khoảng 600 hộ dân (khoảng 3.000 người). Ðể khuyến khích người dân về sống tại các khu đất tái định cư, dự án sẽ dành suất đầu tư cho mỗi hộ khoảng 200 triệu đồng để xây dựng nhà ở, đường, trường, trạm. Tổng mức đầu tư cho khu vực tái định cư khoảng 120 tỉ đồng. Theo ông Tiến, khi người dân đến nơi ở mới sẽ có mức sống hơn hẳn. Hiện tại thu nhập bình quân của người dân khoảng 2,6 triệu đồng/người/năm - mức tối thiểu để vượt mức đói nghèo. Khi tái định cư,
Ðã có mô hình công viên nghĩa trang trong khu đô thị mới

Công viên nghĩa trang này nằm trong khu vực khu đô thị mới Mỹ Ðình - Mễ Trì trên diện tích gần 13.000m2, nhằm làm nơi quy tập các phần mộ nằm rải rác trong khu vực được lấy đất làm khu đô thị. Công viên nghĩa trang này không mai táng mộ mới. Nơi đây sẽ dành 25% quỹ đất để quy tập mộ. Phần còn lại được xây dựng hạ tầng như đường, sân vườn, thảm cỏ, trồng cây xanh, khu nhà quản lý, bãi đỗ xe... Toàn bộ khu vực xung quanh được xây tường bao và có dải cây xanh cách ly.
nông dân sẽ được chuyển đổi ngành nghề từ trồng lúa sang trồng cây, trồng hoa, cỏ phục vụ các dự án chăn nuôi, đời sống của người dân sẽ được cải thiện nhiều hơn.

Ông Nguyễn Như Khuê, Viện Quy hoạch đô thị và nông thôn (Bộ Xây dựng) - Chủ nhiệm dự án cho biết: "Hiện nay các nghĩa trang ở Hà Nội đã quá tải, gây ô nhiễm môi trường. Việc xây dựng công viên nghĩa trang này sẽ giải quyết được vấn đề bức xúc hiện nay là sự quá tải tại các nghĩa trang trong thành phố. Tiếp đó là giải quyết được vấn đề về môi trường. Hơn nữa, công viên nghĩa trang cũng sẽ tạo sự bình đẳng trong mọi tầng lớp dân cư, không phân biệt giàu nghèo, không phân chia khu vực... như một số nghĩa trang hiện nay.

Trong tương lai, thủ đô Hà Nội sẽ còn được mở rộng. Các khu vực làng xã ven đô sẽ trở thành phố, phường. Việc tồn tại các nghĩa trang cũ trong lòng đô thị sẽ không thể phù hợp. Chính vì vậy, mô hình công viên nghĩa trang đang là một hình thức cần được quan tâm nghiên cứu. Bởi lẽ, chính từ đây sẽ tạo một cảnh quan thiên nhiên, giảm tải những áp lực về hạ tầng đô thị, đồng thời không làm ô nhiễm môi trường đô thị. Theo đánh giá của các nhà quy hoạch, công viên nghĩa trang sẽ trở thành một thành phố vĩnh hằng, một công viên tồn tại vĩnh cửu, trở thành một địa chỉ tâm linh, văn hoá, giáo dục truyền thống, tưởng niệm người đã khuất.

(Theo KT&ĐT)
Việt Báo (Theo_Thanh_Nien)